تهیه و ارزیابی ویژگی های نانولیپوزوم های حاوی ایکوزاپنتاانوئیک اسید و دکوزاهگزاانوئیک اسید به روش های اکستروژن و سونیکاسیون میله ای

سابقه و هدف: تحقیقات موجود حاکی از رابطه ای معکوس میان مصرف اسیدهای چرب غیراشباعی امگا 3 و خطر ناشی از بیماری قلبی عروقی (cardiovascular disease) است و مصرف مکمل های حاوی ایکوزاپنتاانوئیک اسید epa (eicosapentaenoic acid) و دکوزاهگزاانوئیک اسید dha docosahexaenoic acid)) در پیشگیری از این بیماری توصیه شده است. نانوحامل های لیپوزومی می توانند علاوه بر افزایش پایداری اسیدهای چرب غیراشباعی امگا 3 موجب زیست دسترسی بیشتر آن ها شوند. این پژوهش با هدف تهیه ی نانولیپوزوم های حاوی epa و dha به روش های اکستروژن و سونیکا سیون میله ای و ارزیابی ویژگی های آن ها انجام شد. مواد و روشها: ابتدا لیپوزوم خالی از فسفولیپید دی پالمیتوئیل فسفاتیدیل کولین dppc به روش فیلم لایه نازک تهیه شد. پس از درون پوشانی epa و dha به روش های اکستروژن و سونیکاسیون میله ای، نانولیپوزوم ها از لحاظ اندازه ی ذره ای، توزیع اندازه ی ذره ای، پتانسیل زتا، شکل، درصد درون پوشانی اسیدهای چرب و ترکیبات آلدئیدی فرّار بررسی شدند. یافتهها: با وجود شباهت مقادیر میانگین اندازه ی ذره ای، توزیع اندازه ی ذره ای و پتانسیل زتا، کارایی درون پوشانی epa و dha در نانولیپوزوم های تهیه شده به روش سونیکاسیون میله ای افزایش معنی داری نسبت به روش اکستروژن داشت (01/0p<). مطالعات میکروسکپ الکترونی عبوری، نانولیپوزوم های تهیه شده به هر دو روش را کروی و هموژن نشان داد. نانولیپوزوم های تهیه شده به روش سونیکاسیون توزیع اندازه ی ذره ای مناسب با میانگین 3/2 ± 1/90 نانومتر و پتانسیل زتا 4/2 ± 8/43- میلی ولت داشتند. درصد درون پوشانی epa و dha به ترتیب 2/5 ± 9/56 درصد و 8/1 ± 6/38 درصد بود. ترکیب آلدئیدی فرّار اصلی در هر دو روش پروپانال (به عنوان شاخص اکسیداسیون ثانویه ی اسیدهای چرب امگا 3) بود. نتیجه گیری: روش سونیکاسیون میله ای برای لیپوزوم های از قبل تهیه شده به درون پوشانی قابل توجه epa و dhaدر غشای نانولیپوزومی در مقایسه با روش اکستروژن منجر شد. بارگذاری بهینه ی epa و dha در لیپوزوم علاوه بر این که به ویژگی های فیزیکی شیمیایی این ترکیبات بستگی دارد، بلکه ترکیب غشای دولایه و روش ساخت آن از عوامل مؤثر و مهم هستند. بنابراین، درون پوشانیِ توأم epa و dha در نانولیپوزوم های از قبل تهیه شده به روش سونیکاسیون میله ای می تواند یک حامل مناسب با کارایی لازم برای بررسی های بیشتر و انجام مطالعات آینده ارائه نماید. واژگان کلیدی: نانولیپوزوم، ایکوزاپنتاانوئیک اسید، دکوزاهگزاانوئیک اسید، اکستروژن، سونیکاسیون میله ای